Ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε το πρώτο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου και άλλα πολλά

Το Μπέρμιγχαμ των αρχών του περασμένου αιώνα, ο περισσότερος κόσμος το γνωρίζει από τους τηλεοπτικούς Peaky Blinders. Τ

Ακολουθήστε μας στο Google news

Τη σειρά που έκανε μεγάλη επιτυχία και δείχνει την ιστορία μιας νεανικής συμμορίας λίγο μετά το τέλος του 1ου Παγκοσμίου Κυπέλλου. Η σειρά βασίζεται πολύ αδρά σε μια αληθινή συμμορία που υπήρχε στην πόλη της Αγγλίας και τα μέλη της ασχολούνταν με ληστείες, εκβιασμούς, παράνομα στοιχήματα και έλεγχο του τζόγου, χονδρικά από το 1880 μέχρι και το 1920. Το Μπέρμιγχαμ ήταν μια ταχέως αναπτυσσόμενη πόλη εκείνη τα χρόνια, με τον πληθυσμό της να μεγαλώνει συνεχώς. Μια πόλη ευκαιριών για πολλούς, νόμιμα ή παράνομα.

Την ίδια εποχή, στην πόλη των δυτικών Μίντλαντς μετακόμιζε ένας Σκωτσέζος με όνομα Γουίλιαμ ΜακΓκρέγκορ. Γεννημένος το 1846 στο Μπράκο, ο ΜακΓκρέγκορ έκανε τη μαθητεία του στα υφάσματα στην πατρίδα του και αποφάσισε να κυνηγήσει το μέλλον του ως πωλητής υφασμάτων. Το 1870 μετακόμισε στην Αγγλία και το Μπέρμιγχαμ, για να ασχοληθεί με αυτό που “σπούδασε”. Μαζί του όμως πήρε και την αγάπη του για το ποδόσφαιρο. Για πρώτη φορά είχε δει έναν αγώνα στο χωριό του μεταξύ ντόπιων και μιας ομάδας που την έφτιαξαν τεχνίτες που περνούσαν από εκεί. Φυσικά, το ποδόσφαιρο τότε απείχε πολύ από αυτό που βλέπουμε σήμερα, ήταν ακόμη ένας συνδυασμός ράγκμπι και ποδοσφαίρου, χωρίς πολλή τακτική, πάσες και συστήματα. Στο Μπέρμιγχαμ, ο ΜακΓκρέγκορ άνοιξε ένα κατάστημα στην περιοχή Άστον, αλλά παράλληλα ασχολήθηκε και με το ποδόσφαιρο και συγκεκριμένα την ομάδα Κάλθροπ, την οποία είχαν φτιάξει δύο δικαστικοί υπάλληλοι, Σκωτσέζοι κι αυτοί. Ήταν τόσο ερωτευμένος με το ποδόσφαιρο που τις ημέρες των αγώνων έκλεινε το μαγαζί του και πήγαινε να δει τα ματς, για να γυρίσει το απόγευμα και να ανοίξει ξανά. Στο κατάστημά του φυσικά πουλούσε και ποδοσφαιρικές στολές.

Το Old Crown υπάρχει και στις ημέρες μας και είναι η πιο παλιά παμπ της πόλης, φτιαγμένη το 1368.
Σημερινά της τμήματα βρίσκονται εκεί από τον 16ο αιώνα.
Το συγκεκριμένο σχέδιο δείχνει πώς ήταν το Old Crown το 1865, στα χρόνια του ΜακΓκρέγκορ

Το ενδιαφέρον ενός Σκωτσέζου για την μπάλα δεν ήταν καθόλου περίεργο. Το αντίθετο. Η Σκωτία τότε ήταν πρωτοπόρος στο ποδόσφαιρο, τόσο από άποψη ενδιαφέροντος, όσο και στην εξέλιξη του αθλήματος με κανόνες, αλλά και με τον τρόπο ποδοσφαίρου σε τακτικό επίπεδο. Οι μάχες με την Αγγλία ήταν τεράστιες και πολλοί Σκωτσέζοι έπαιζαν μπάλα στην Αγγλία. Το 1892, η Λίβερπουλ κατέβασε απέναντι στη Ρόδεραμ ομάδα που την αποτελούσαν αποκλειστικά Σκωτσέζοι, μια ομάδα που έμεινε γνωστή ως “η ομάδα των Μακ”.

Το 1874 στην περιοχή του Άστον, ιδρύθηκε η Άστον Βίλα που θα γινόταν μια από τις πιο ιστορικές ομάδες της χώρας. Τρία χρόνια μετά, οι άνθρωποι του συλλόγου προσκάλεσαν τον ΜακΓκρέγκορ στην “επιτροπή διαχείρισης”. Ο Σκωτσέζος δεν αρνήθηκε, καθώς η ομάδα βρισκόταν στην ίδια γειτονιά με το κατάστημά του και διέθετε έντονο σκωτσέζικο στοιχείο. Γρήγορα έγινε πολύ σημαντικός άνθρωπος της Βίλα, βοηθώντας την διοικητικά με πολλούς τρόπους.

Λίγο μετά την ένταξή του στον σύλλογο, έγινε διαχειριστής και καθοδήγησε τη Βίλα με επιτυχία μέσα σε οικονομικές δυσκολίες. Έφτασε στο σημείο να αποθηκεύσει τρόπαια του συλλόγου σε δικό του χώρο για να τα κρατήσει μακριά από τους δικαστικούς επιμελητές που ενδεχομένως θα προχωρούσαν σε κατάσχεση, εξαιτίας των χρεών. Εντάχθηκε στο διοικητικό συμβούλιο του συλλόγου και το 1880 έγινε πρόεδρος της Άστον Βίλα. Ήταν ενεργός και πολιτικά, μέλος του Φιλελεύθερου κόμματος, αντιπάλου των Συντηρητικών πριν τη δημιουργία των Εργατικών. Βέβαια, επειδή ακριβώς πρώτη του προτεραιότητα ήταν το ποδόσφαιρο, το 1882 σταμάτησε να είναι μέλος του κόμματος για να αφοσιωθεί στην μπάλα. Το λιοντάρι στο σήμα της Βίλα είναι μια ακόμα απόδειξη της παρουσίας του ΜακΓκρέγκορ και των Σκωτσέζων στον σύλλογο, καθώς έχει άμεση σχέση με το σκωτσέζικο “Lion Rampant” της Σκωτίας. Το 1886, η Άστον Βίλα έγραψε ιστορία, καθώς επί της ουσίας θεσμοθέτησε τον ρόλο του προπονητή. Ο Σκωτσέζος Ράμσεϊ έγινε ο πρώτος προπονητής με αμοιβή, μια ακόμα συμβολή του ΜακΓκρέγκορ στο ποδόσφαιρο, που έβαλε τις βάσεις για μια από τις σημαντικότερες θέσεις στις ποδοσφαιρικές ομάδες.

Παρά το μεγάλο και συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον για το ποδόσφαιρο, οι ομάδες έβλεπαν τα οικονομικά τους να είναι μονίμως σε δύσκολη κατάσταση. Φυσικά ήδη υπήρχε το FA Cup, το κύπελλο Αγγλίας, ο αρχαιότερος θεσμός του κόσμου που υπάρχει μέχρι και σήμερα. Το κύπελλο είχε ξεκινήσει από το 1870 και ήταν η μεγάλη διοργάνωση της χώρας.  Πολλά παιχνίδια όμως ήταν μεταξύ ομάδων με τεράστια διαφορά δυναμικότητας και ο κόσμος δεν πήγαινε να δει συντριβές. Παράλληλα, μόλις τελείωνε το κύπελλο, το ενδιαφέρον του κόσμου μειωνόταν και μαζί μειώνονταν τα εισιτήρια και οι εισπράξεις. Τα φιλικά που γίνονταν στο μεσοδιάστημα δεν ήταν  οργανωμένα και συχνά ακυρώνονταν. Οι ομάδες δυσκολεύονταν πολύ να πληρώνουν τους παίκτες τους, καθώς δεν είχαν καθόλου έσοδα. Οι διοικήσεις έδιναν μάχη για να βρίσκουν πόρους και να επιβιώνουν. Την ίδια στιγμή, ο κόσμος συχνά πήγαινε στο γήπεδο για να δει μπαλίτσα, αλλά τελικά συναντούσε κλειδωμένες πόρτες, καθώς ο αγώνας είχε ακυρωθεί τελευταία στιγμή.

Ο Γουίλιαμ ΜακΓκρέγκορ έψαχνε συνεχώς τρόπους για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες. Αλλά και η υπομονή είχε τα όριά της. Το 1888 είδε για πέντε συνεχόμενα Σάββατα να ακυρώνονται τα φιλικά της Βίλα και κατάλαβε ότι ένας σύλλογος δεν μπορούσε να επιβιώνει με αυτόν τον τρόπο. Έτσι, στις 2 Μαρτίου, έκατσε και έγραψε μια επιστολή, απευθυνόμενος σε άλλες πέντε ομάδες της εποχής. Μπλάκμπερν Ρόβερς, Πρέστον Νορθ Εντ, Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον και Μπόλτον Γουόντερς πήραν το γράμμα. Ο πρόεδρος της Βίλα πρότεινε τη δημιουργία μιας διοργάνωσης με εγγυημένους αγώνες. Ο ΜακΓκρέγκορ τους κάλεσε να συναντηθούν στο Λονδίνο για να συζητήσουν για το μέλλον του ποδοσφαίρου.

Φίλαθλοι της Άστον Βίλα σε αγώνα της το 1900

Πράγματι, η συνάντηση έγινε με συνολικά δέκα ομάδες και οι σύλλογοι συμφώνησαν για μια νέα και τελική συνάντηση στο Μάντσεστερ. Ο ΜακΓκρέγκορ πρότεινε τον τίτλο “Association Football Union” για διοργάνωση, αλλά απορρίφθηκε γιατί έμοιαζε με τον τίτλο του ράκγμπι και επιλέχθηκε ο τίτλος “the Football League”, παρότι ο ΜακΓκρέγκορ δεν συμφωνούσε τόσο με τον όρο League. Οι ιδρυτικοί σύλλογοι έγιναν 12:  Άκρινγκτον, Άστον Βίλα, Μπλάκμπερν, Μπόλτον, Μπέρνλι, Ντέρμπι, Έβερτον, Νοτς Κάουντι, Πρέστον, Στόουκ, Γουέστ Μπρομ και Γουλβς. Η ιδέα και η επιστολή του ΜακΓκρέγκορ οδήγησαν στη δημιουργία του πρώτου πρωταθλήματος ποδοσφαίρου στον κόσμο.

Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1888 έγιναν οι πρώτοι αγώνες και ο άνθρωπος πίσω από αυτή την ιδέα έγινε πρόεδρος τόσο της Λίγκας, όσο και της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Αγγλίας. Στο πρωτάθλημα, κάθε ομάδα θα έπαιζε με όλες τις άλλες από δύο φορές, εντός και εκτός και το σύστημα ήταν 2 βαθμοί για τη νίκη και 1 για την ισοπαλία (αν και προτάθηκε επίσης 1 βαθμός για τη νίκη και κανένας για ισοπαλία). Το 1890, το παράδειγμα του ΜακΓκρέγκορ και της Αγγλίας ακολούθησε η Σκωτία που διοργάνωσε το δικό της πρωτάθλημα και σιγά σιγά αυτό έγινε σε πολλές χώρες του κόσμου, μια ιδέα που εξαπλώθηκε με τα χρόνια σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ο ΜακΓκρέγκορ συνέχισε και τα επόμενα χρόνια από διάφορες θέσεις να βοηθά στο ποδόσφαιρο, τη Βίλα, το πρωτάθλημα και την Ομοσπονδία (την οποία υποστήριζε σαν απόλυτη αρχή του αθλήματος). Επί των ημερών του η Βίλα έγινε η πρώτη ομάδα από τα Μίντλαντς που θα κατακτούσε το κύπελλο Αγγλίας, το 1897 και το ποδόσφαιρο άρχισε να γίνεται κάτι πολύ πιο οργανωμένο και να αλλάζει.

Το ποδόσφαιρο του σήμερα δεν έχει καμία σχέση με την εποχή του ΜακΓκρέγκορ

Αυτό που είναι εντυπωσιακό για τον ΜακΓκρέγκορ είναι ότι παρότι ουσιαστικά έβαλε τις βάσεις για το σύγχρονο επαγγελματικό ποδόσφαιρο και ο ίδιος ήταν ένας επιχειρηματίας, το ενδιαφέρον του για το ποδόσφαιρο δεν είχε επίκεντρο τα χρήματα. Δεν τον απασχολούσε τόσο το οικονομικό, αλλά το ίδιο το ποδόσφαιρο. Ο ίδιος ήταν πίσω και από τη δημιουργία και της 2ης εθνικής, δηλαδή επί της ουσίας είχε συμβολή στο σύστημα “πυραμίδας” του ποδοσφαίρου που ακολουθούν οι περισσότερες χώρες στον κόσμο. Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι ο ίδιος δεν έπαιζε ποδόσφαιρο. Δεν ήταν καλός, δεν μπορούσε να παίξει και όπως είχε πει: «Δοκίμασα να παίξω όταν ήμουν πολύ μικρός, αλλά μετά έπρεπε να μείνω στο κρεβάτι για μια βδομάδα». Κι όμως, το λάτρευε και ήθελε να το δει να γίνεται καλύτερο για όλους. Ποδοσφαιριστές, θεατές και συλλόγους.

Το μόνο που δεν κατάφερε ήταν να απομακρύνει το αλκοόλ από το άθλημα. Ο ΜακΓκρέγκορ ήταν φανατικά εναντίον του αλκοόλ, δεν το έβαζε στο στόμα του και σίγουρα δεν ενθουσιαζόταν από τη συνήθεια των ποδοσφαιριστών να χάνουν προπονήσεις για να πάνε σε καμία παμπ. Προσπάθησε μάλιστα να διοργανώνει κοινωνικές συγκεντρώσεις και μουσικές εκδηλώσεις, ώστε οι παίκτες να πηγαίνουν εκεί κάθε Δευτέρα για να αποφεύγουν το ποτό. Αυτή ήταν μια μάχη που έχασε παταγωδώς, με τη βόλτα στην παμπ να γίνεται συνήθεια για τους παίκτες στην Αγγλία μέχρι και στις μέρες μας.

Είναι άγνωστο πώς θα αντιμετώπιζε το σημερινό ποδόσφαιρο ο ΜακΓκρέγκορ. Σίγουρα θα ήταν υπερήφανος που έβαλε το λιθαράκι του (ή για να είμαστε ακριβείς, μια τεράστια πέτρα) για να γίνει το ποδόσφαιρο αυτό που είναι τώρα, αλλά το έβλεπε πάντα ως ένα παιχνίδι, μια διασκέδαση και η σημερινή παντοκρατορία των πλουσίων δεν ήταν κάτι που θα τον ενθουσίαζε. Μπορεί να ήταν από τους πρωτοστάτες στη μετατροπή της Βίλα σε “ΠΑΕ”, παρά τις διαμαρτυρίες πολλών, μια που υποστήριζε ότι αυτό ήταν το μέλλον, αλλά στόχος του ήταν πάντα η επιβίωση του ποδοσφαίρου και όχι το ποδόσφαιρο ως επιχείρηση. Το πρωτάθλημα που δημιούργησε έφερε πολλά έσοδα στις ομάδες, ουσιαστικά μετέτρεψε το άθλημα/παιχνίδι σε μια βιομηχανία, αλλά σκοπός ήταν να σωθούν οι ομάδες και να μην κρύβουν τα ασημικά τους από τους δικαστικούς επιμελητές. Δεν είναι τυχαίο ότι πρωτοστάτησε στο να μοιράζονται οι ομάδες τις εισπράξεις των αγώνων, μια πρακτική που διατηρήθηκε για πολλές δεκαετίες, έτσι ώστε όλοι να ευνοούνται κατά τον ίδιο τρόπο από τη δημοφιλή του αθλήματος. Ήθελε έναν πραγματικό συνεταιρισμό ομάδων που θα βοηθούσαν η μία την άλλη, ώστε το ποδόσφαιρο να είναι βιώσιμο. Η οπτική του για το ποδόσφαιρο ήταν διαφορετική από αυτό που βλέπουμε σήμερα. Για χρόνια ήταν εναντίον των μεταγραφών και υποστήριζε ότι κάθε ομάδα πρέπει να εκπροσωπεί την τοπική της κοινότητα, με παίκτες που θα προέρχονται από τις περιοχές τους.

Τον Μάιο του 1910, ο ΜακΓκρέγκορ αρρώστησε και μεταφέρθηκε σε γηροκομείο. Με την υγεία του να επιδεινώνεται, εμφανίστηκε για τελευταία φορά δημόσια σε μια συνεδρίαση επιτροπής τον Δεκέμβριο του 1910. Λίγες ημέρες αργότερα θα έφευγε από τη ζωή. Μια μεγάλη απώλεια για το παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Θα πει κανείς «μα καλά, κάποιος δεν θα το σκεφτόταν να γίνει ένα πρωτάθλημα;» Ναι ίσως. Αλλά μπορεί να ήταν αργά.   Όσο περίεργο να ακούγεται για μας σήμερα ότι το ποδόσφαιρο μπορεί να μην ήταν αυτή η παγκόσμια γλώσσα, η θρησκεία για εκατομμύρια ανθρώπους, ο κίνδυνος ήταν πιθανός εκεί στις αρχές του 1900. Το εξηγεί καλύτερα ο ίδιος ο ΜακΓκρέγκορ:

«Πιστεύω πραγματικά ότι το ποδόσφαιρο θα είχε περάσει πολύ μεγάλη κρίση και η δημοφιλία του θα είχε μειωθεί, αν δεν είχε ιδρυθεί το πρωτάθλημα. Δεν λέω ότι το ποδόσφαιρο θα είχε πεθάνει γιατί το ποδόσφαιρο δεν θα πεθάνει ποτέ. Θα ήταν και πάλι ένας τρόπος να περνάνε τα παιδιά τον χρόνο τους, αλλά πιθανώς θα υπήρχε κάποιο άλλο παιχνίδι που θα είχε γίνει πιο δημοφιλές»

Φανταστείτε να βλέπαμε όλοι σήμερα φανατικά κρίκετ ή να μαλώναμε για τις ομάδες μας στο μπάντμιντον. Εξαιτίας του ΜακΓκρέγκορ και άλλων ανθρώπων, το ποδόσφαιρο έφτασε σήμερα να κυριαρχεί. Συχνά συμβαίνει με την πάροδο των ετών τα ονόματα πρωτοπόρων να ξεχνιούνται. Αλλά επίσης συχνά συμβαίνει να υπάρχουν και άνθρωποι που φροντίζουν να κρατούν τις μνήμες ζωντανές. Το 2008, μετά από ψηφοφορία, ο ΜακΓκρέγκορ ήταν ένας από τους 12 πρώτους ανθρώπους που μπήκαν στο Hall of Fame της Άστον Βίλα, όταν αυτό δημιουργήθηκε. Ο σύλλογος φίλων της Βίλα το 2009 συγκέντρωσε χρήματα για να χτιστεί ένα άγαλμα του ΜακΓκρέγκορ έξω από το Βίλα Παρκ (αυτό στην αρχή του κειμένου). Και το 2011 μάζεψε και πάλι χρήματα για να καλλωπιστεί  και να καθαριστεί ο τάφος του. Ο πρόεδρος για να εξηγήσει αυτή την κίνηση είπε: «Πριν τον ΜακΓκρέγκορ δεν υπάρχει καμία σιγουριά για τους θεατές. Τα παιχνίδια μπορούσαν να ακυρωθούν ανά πάσα στιγμή, πριν δημιουργηθεί ένα πρωτάθλημα και σωστά δομημένοι σύλλογοι». Κάθε φορά που ξεκινά η νέα Πρέμιερ Λιγκ ή οποιοδήποτε άλλο πρωτάθλημα στον κόσμο, ένας Σκωτσέζος που πουλούσε υφάσματα στο Μπέρμιγχαμ δικαιώνεται.

blog.stoiximan.gr

BEST OF THEMASPORTS