Το βράδυ της Δευτέρας 7 Απριλίου, οι Florida Gators κέρδιζαν τον τίτλο των ανδρών στο Final 4 του πρωταθλήματος μπάσκετ του NCAA, την κορύφωση της σεζόν στον κολλεγιακό αθλητισμό των ΗΠΑ. Φέτος όμως, το αγωνιστικό πήρε δεδομένα λίγη μεγαλύτερη προβολή, μιας και την ίδια ημέρα, εκτός των τεσσάρων γραμμών, μια δικαστική απόφαση συνεχίζει την αναμόρφωση του “ερασιτεχνικού” πανεπιστημιακού αθλητισμού των ΗΠΑ.
Τι είναι το “House vs NCAA”;
O Grant House, άλλοτε φοιτητής του Arizona State και αθλητής κολύμβησης είναι το πρόσωπο της πιο σημαντικής αλλαγής δεδομένων στη σύγχρονη ιστορία του πανεπιστημιακού αθλητισμού. Στα μέσα του 2020, το NCAA να ανακοινώνει την απόφασή του (που επίσης προήλθε από πιέσεις εξωγενών παραγόντων και όχι από την ίδια τη θέληση του οργανισμού) για την απελευθέρωση των αμοιβών NIL (αρκτικόλεξο των Name = Όνομα, Image = Εικόνα και Likeness = Ομοιότητα,), δηλαδή της δυνατότητας οι αθλητές να πληρώνονται από τρίτους για την προώθηση της εικόνας τους αλλά και την εμπορική εκμετάλλευση των δικών τους δημιουργιών, κάτι το οποίο ήταν μέχρι τότε απαγορευμένο.
Αυτή η εξέλιξη ήταν σίγουρα θετική για τα μεγάλα ονόματα του κολλεγιακού αθλητισμού που βρίσκονταν εκεί ή θα μεταπηδούσαν τα επόμενα χρόνια, όμως τι γινόταν με όσους είχαν χάσει αυτήν την ευκαιρία; O πατέρας ενός φίλου του House, δικηγόρος στο επάγγελμα, έχτισε μία ομαδική αγωγή που είχε σκοπό να “εξασφαλίσει” αθλητές που βρέθηκαν από το 2016 και έπειτα στην Division I του NCAA και δεν μπόρεσαν να εκμεταλλευτούν την εκτεταμμένη προβολή σε ένα χώρο που συγκέντρωνε δεκάδες εκατομμύρια προβολές και δις εκατομμύρια δολλάρια σε κέρδη.
Ο Grant ήταν ένα ιδανικό poster boy για κάτι τέτοιο, ένας αθλητής πετυχημένος αλλά όχι σε κάποιο από τα βασικά ομαδικά αθλήματα, ενώ μαζί του, ως δεύτερο leading name της αγωγής αυτής ήρθε η αθλήτρια μπάσκετ του Oregon, Sedona Prince.
Η υπόθεση αυτή ανατέθηκε στη δικαστίνα Claudia Ann Wilken, η οποία ήταν η υπεύθυνη δικαστής σε δύο ακόμη υποθέσης μαθητών-αθλητών απέναντι στο NCAA, σε αυτή του μπασκετμπολίστα Ed O’Bannon, ο οποίος διεκδίκησε χρηματική αποζημίωση για την μη συναινετική χρήση του από την EA Sports και το NCAA στο κολλεγιακό video game αλλά και αυτή των Alston και Hartman απέναντι στο NCAA, η οποία διεκδικούσε διεύρυνση των παροχών (χρηματικών και μη) στους αθλητές, ώστε αυτή να μπορεί να θεωρείται αναλογική με τον πακτωλό χρημάτων που κερδίζουν σε ετήσια βάση το NCAA και τα Πανεπιστήμιά του. Και στις δύο περιπτώσεις, η Wilken αποφάσισε υπέρ των αθλητών.
Η συμφωνία και η 7η Απριλίου του 2025
Η προσπάθεια του House και της Prince πήρε την πρώτη της μεγάλη νίκη το 2023, όταν η Wilken έδωσε τον χαρακτηρισμό ομαδικής αγωγής και επέτρεψε σε κάθε αθλητή που πέρασε από την Division I από το 2016 και μετά, να μπορεί να λάβει μέρος στο διαδικασία αυτή και να διεκδικήσει αποζημίωση, κάτι που προφανώς αύξησε κατά πολύ την πίεση στο ΝCAA. Έτσι λοιπόν φτάσαμε στο σήμερα.
Λίγο πριν το τέλος του 2025, οι δύο πλευρές ήρθαν σε μία ιστορική συμφωνία για εξωδικαστικό συμβιβασμό. Χωρίς να αναλύουμε υπερβολικά τις λεπτομέρειες της υπόθεσης (θα ακολουθήσουν links στο τέλος του κειμένου για όποιον θέλει να διαβάσει αναλυτικά), οι δύο πλευρές συμφώνησαν τόσο στην αναδρομική αποζημίωση των αθλητών όσο και στη μελλοντική απευθείας πληρωμή τους από τα πανεπιστημιακά ιδρύματα!
Στο πρώτο κομμάτι, έχουν δημιουργηθεί κάποιοι “κουβάδες εσόδων”, στους οποίους οι αθλητές που έλαβαν μέρος στην αγωγή μπορούν να βρεθούν
Πληρωμές από τα τηλεοπτικά δικαιώματα
Πληρωμές από video games, κάτι που αφορά τα δύο αθλήματα που έχουν τέτοια (δηλαδή το Football και το Μπάσκετ Ανδρών)
Αποζημίωση με βάση την συμμετοχή σε αθλήματα, κάτι που προφανώς αφορά τη μεγάλη μάζα των αθλητών, καθώς περιλαμβάνει δυνητικά κάθε άθλημα των Division I athletics
Διαφυγόντα κέρδη από την μη εκμετάλλευση των προσωπικών NIL εσόδων, κάτι που αφορά την περίοδο 2016-2021, όταν και θεσπίστηκε η εμπορική εκμετάλλευση του εαυτού κάθε αθλητή.
Το συνολικό ποσό που θα διαμοιραστεί στις 4 κατηγορίες είναι μόλις… 2.78 ΔΙΣ-εκατομμύρια δολάρια. Ναι, καλά διαβάσατε!
Πέρα από αυτό όμως, η συμφωνία αυτή βάζει και τα κολλέγια στο NCAA να πληρώνουν απευθείας τους αθλητές τους! Και δε μιλάμε για πληρωμή με τη μορφή υποτροφιών ή άλλων παροχών, όπως γινόταν παραδοσιακά, αλλά με τη μορφή κανονικής αποζημίωσης για την παροχή αθλητικών υπηρεσιών. Κάθε Πανεπιστήμιο θα μπορεί να δώσει μέχρι και το 22% των εσόδων του από τις αθλητικές δραστηριότητες απευθείας στους παίκτες, με όριο τα 20.5 εκατομμύρια δολάρια ανά σχολείο. Το πώς αυτά θα διαμοιραστούν πλέον έγκειται στο κάθε πανεπιστήμιο, ανάλογα με τη σημασία που δίνει σε κάθε άθλημα (προβληματικό; ίσως, θα φανεί).
Αυτή η συμφωνία παρουσιάστηκε στη δικαστή Wilkin σε μία σειρά ακροάσεων που τελείωσαν την 7η Απριλίου, δηλαδή την ημέρα του τελικού του τουρνουά μπάσκετ ανδρών. Η δικαστής δεν πήρε την οριστική απόφαση εκείνη την ημέρα, όμως όλα δείχνουν πως μόλις ολοκληρωθούν κάποια μικρά ανοικτά μέτωπα, η συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών θα μπει σε ισχύ και από το ερχόμενο καλοκαίρι θα αρχίσει η νέα εποχή στον κολλεγιακό αθλητισμό, αλλά και φυσικά οι πολλοί… μετασεισμοί που μια τέτοια απόφαση επιφέρει: συζήτηση σχετικά με το διαμοιρασμό των χρημάτων “δίκαια”, νέες αγωγές από αθλητές προς το NCAA (πάνω από 350 αθλητές έχουν “αποσυρθεί από τα δικαιώματά τους” να συμμετάσχουν στην αγωγή του House, κάτι που τους δίνει το δικαίωμα να το κυνηγήσουν μόνοι τους, σε περίπτωση που δεν συμφωνούν απόλυτα με την ενάγουσα πλευρά) κλπ κλπ κλπ.
To NCAA που αλλάζει και η πιο “hot” θέση εργασίας στο κολλεγιακό μπάσκετ
Προφανώς και όλο αυτό που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια και που πρόκειται να συμβεί στο πολύ εγγύς μέλλον, δεν αφήνει ανεπηρεάστη την σκηνή του κολλεγιακού μπάσκετ και αλλάζει άρδην τον τρόπο λειτουργίας των αθλητικών προγραμμάτων των πανεπιστημίων. Αν ασχολείστε με το ΝΒΑ και το αμερικανικό μπάσκετ, σίγουρα θα θυμάστε την είδηση της αναπάντεχης αλλαγής καριέρας του Adrian Wojnarowski, του κορυφαίου ρεπόρτερ της λίγκας, ο οποίος άφησε έναν παχυλό μισθό στο ESPN για να αναλάβει τον ρόλο του General Manager στο alma matter του, το St. Bonaventure.
Ένα ένα, τα κολλέγια της Division I φέρνουν έναν ρόλο που μέχρι πρότινος γνωρίζαμε από τους επαγγελματικούς συλλόγους και τον κάνουν σημαντικό κομμάτι του οργανογράμματός τους. Ο General Manager ή ο Basketball Operations Director είναι ρόλοι που μέχρι πρότινος κάλυπταν (ατύπως) οι προπονητές των ομάδων. Πλέον, η σκηνή έχει αλλάξει.
Τα προγράμματα των πανεπιστημίων έχουν ανάγκες που πλέον προσομοιάζουν έναν επαγγελματικό σύλλογο και οι ανάγκες αυτές είναι τόσο… πιεστικές, που χρειάζονται ένα άτομο να νοιάζεται αποκλειστικά για αυτές, αφήνοντας τον προπονητή στο βασικό του έργο, αυτό εντός των 4 γραμμών του παρκέ: Ακόμα και το πιο βασικό, δηλαδή η αναζήτηση παικτών, δεν αποτελεί πλέον μία διαδικασία που αφορά το recruiting λυκειόπαιδων, αλλά εδώ και λίγο καιρό, με την εισαγωγή του transfer portal, αφορά και την εντός σεζόν μετακίνηση παικτών από ένα πανεπιστήμιο σε ένα άλλο, σε μία συνθήκη χαοτική, που ώρες ώρες θυμίζει πραγματικά μια μεταγραφική… ζούγκλα!
O General Manager λοιπόν είναι εκεί για να βάλει σε μία τάξη το χάος αυτής της ζούγκλας. Να βοηθήσει τον κόουτς στο να βρει το ταλέντο, να πείσει το ταλέντο ότι το πρόγραμμά του είναι το πιο κατάλληλο για εκείνον ή ότι είναι καλύτερο από εκεί που βρισκόταν, αν μιλάμε για παίκτη από το transfer portal, να αναλάβει εμπορικές συμφωνίες οι οποίες πλέον, λόγω του NIL, μπορούν να βοηθήσουν οικονομικά τους φοιτητές-αθλητές αλλά και – προφανώς – το ίδιο το κολλέγιο, ειδικά αν αυτό δεν είναι κάποιο από τα παραδοσιακά προγράμματα που διαχρονικά έχουν σημαντική οικονομική εισροή από τους δωρητές τους.
Είναι ξεκάθαρο ότι όλο αυτό το χάος δεν γίνεται να το αναλάβει μόνος του ο προπονητής, όπως θα γινόταν πριν δέκα χρόνια. Και δεν είναι τυχαίο ότι τα κολλέγια κοιτάζουν στο NBA: O Adrian Wojnarowski πήγε στο St. Bonaventure, o πάλαι ποτέ NBAer, Ronald Dupree άφησε το ρόλο του ως υπεύθυνος του Global Scouting των Bucks για να πάει στο LSU ως GM, ενώ οι Steph Curry και Trae Young ανέλαβαν ρόλους assistant GMs σε Davidson και Oklahoma αντίστοιχα, παρά το γεγονός ότι είναι εν ενεργεία παίκτες! Το ΝΒΑ έχει την απαραίτητη εμπειρία, τεχνογνωσία (και φυσικά τα απαραίτητα κονέ) για να δώσει τις λύσεις σε προβλήματα τέτοιου χαρακτήρα. Ο χάρτης λοιπόν έχει αλλάξει και θα συνεχίζει να αλλάζει για τα επόμενα χρόνια.
Λέμε πια το πράγμα όπως είναι
Όλο αυτό που συμβαίνει πάντως, δεν είναι τίποτε άλλο από την παραδοχή του ίδιου του συστήματος, ότι η ταμπέλα του “ερασιτεχνισμού” έχει πεταχτεί για τα καλά. Ο κολλεγιακός αθλητισμός είναι πλέον μέρος (και πολύ σημαντικό μάλιστα) στη βιομηχανία του επαγγελματικού αθλητισμού. Κάποτε, ο θεσμός του φοιτητή – αθλητή φάνταζε ως μία ευκαιρία ζωής για έναν νεαρό, ο οποίος έχει κάποιο αθλητικό χάρισμα. Οι student athletes έμπαιναν, με όχημα το ταλέντο τους, στο εκάστοτε άθλημα που ασκούσαν – σε ένα πανεπιστήμιο που είναι πολύ πιθανόν ότι δεν είχαν τα χρήματα για να πληρώσουν (ιδιωτική εκπαίδευση, γαρ) ή που δεν θα μπορούσαν να μπουν ως ακαδημαϊκοί υπότροφοι, βάσει των επιδόσεών τους στην τάξη.
Αυτός ο συνδυασμός, τους προσέφερε μια υψηλότατου επιπέδου ευκαιρία μόρφωσης, χωρίς όμως να θυσιάζουν την ενασχόληση με το άθλημα στο οποίο έχουν χάρισμα, κρατώντας τους ορθάνοικτη την πιθανότητα μιας καριέρας σε αυτό. Αν δεν κάτσει, τότε η υποτροφία τους τους επέτρεπε μια δεύτερη ευκαιρία, σε ένα μη αθλητικό πεδίο.
Πολύ ωραία ακούγονται όλα αυτά, αλλά ας είμαστε σοβαροί, δεν ανταποκρίνονται ακριβώς στην πραγματικότητα. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια, δεκαετίες ολόκληρες, οι αθλητές των 2 βασικών money makers του αθλητισμού των ΗΠΑ, δηλαδή του Φούτμπολ και του Μπάσκετ Ανδρών των Division I κολεγίων, δεν είναι ερασιτέχνες, δεν ειναι φοιτητές-αθλητές, δεν ειναι καν… αθλητές-φοιτητές. Όσοι αθλητές θεωρούν ότι μπορούν να βιοποριστούν από το μπάσκετ ή το ποδόσφαιρο, διαλέγουν το Πανεπιστήμιο με βάση το αθλητικό του πρόγραμμα και όχι με βάση την πιθανότητά τους να έχουν μια καλή ακαδημαϊκή εκπαίδευση για να το συνδυάσουν, γιατί πολύ απλά, θέλουν τον καλύτερο δυνατό προθάλαμο για την επαγγελματική τους πορεία. Ο προθάλαμος αυτός είναι εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων, μονοετούς διάρκειας, απλά και μόνο γιατί έτσι πρέπει να γίνει λόγω της υποχρέωσης φοίτησης ενός χρόνου πριν το NBA draft, του περίφημου “one and done”, που ισχύει από το 2006 και έπειτα.
Με την αλλαγή του σκηνικού το NCAA απλά αναγνωρίζει (ή αναγκάζεται να αναγνωρίσει θα λέγανε άλλοι) ότι το όλο οικοδόμημά του είναι πολύ περισσότερο επαγγελματικό από όσο είναι ερασιτεχνικό. Αυτή η παραδοχή προφανώς δε γίνεται επειδή είναι το… δίκαιο και σωστό οι φοιτητές να ανταμειφθούν για τους κόπους τους, αλλά γιατί οι αντιδράσεις είναι τέτοιες, που το NCAA πρέπει κάπως να εκτονώσει τη γκρίνια και τις οικονομικές απαιτήσεις προς αυτό και τα κολλέγιά του. Πώς; Μοιράζοντας προφανώς και με άλλους ένα μέρος της πίτας με την οποία τρεφόταν αποκλειστικά κάθε χρόνο.
Το κολλεγιακό μπάσκετ και ο κολλεγιακός αθλητισμός από το καλοκαίρι μπαίνουν σε μία πολύ περίεργη συνθήκη. Όσα έγιναν εξαιτίας της υπόθεσης House vs NCAA (το οποίο ήταν συνέχεια των αγωγών O’Bannon και Alston/Hartman) θα ανοίξει έναν πολύ ιδιαίτερο ασκό του αιόλου με άγνωστες συνέπειες: Πόσο δίκαια θα είναι άραγε η αποζημίωση αθλητών και αθλητριών λιγότερο δημοφιλών αθλημάτων; Πώς όλο αυτό θα επηρεάσει την ιδιαίτερη υπόσταση που ακούει στο όνομα “high profile student athlete” ; Μήπως η υποχρέωση των κολλεγίων να πληρώνουν απευθείας τους αθλητές τους δημιουργήσει σοβαρό θέμα σε μικρότερα προγράμματα της Division Ι που δεν έχουν την ίδια ικανότητα να μαζέψουν πόρους με τα Dukes, UNCs και Florida Universities αυτού του κόσμου;
Το πιο ιδιαίτερο αθλητικό οικοδόμημα αλλάζει και θα έχει πολύ ενδιαφέρον να δούμε το που θα οδηγήσει αυτή η αλλαγή.
Η Ναντέρ «λύγισε» την ΑΕΚ (82-70) και ισοφάρισε τη σειρά των προημιτελικών του BCL (1-1). Έτσι, το εισιτήριο για το Final Four θα κριθεί στο Game 3 στα Άνω Λιόσια (23/04).
Ο ΠΑΟΚ έδωσε μεγάλη μάχη αλλά ήταν πολύ άστοχος και το πλήρωσε με ήττα 7 πόντων (72-65) στο Μπιλμπάο. Ωστόσο το Παλατάκι θα είναι τίγκα και εκεί ομάδα και κόσμος μπορούν να… πνίξουν τους Βάσκους!
Ανατροπή στην ανατροπή, παράταση και στο τέλος κερδίζουν οι Γερμανοί: Η Μπάγερν λύγισε το Ερυθρό Αστέρα (97-93) σε ματσάρα και πάει σε τελικό των play-in με την Ρεάλ, όπου θα προκύψει και ο αντίπαλος του Ολυμπιακού. Αποχαιρέτησε την Ευρωλίγκα ο Ερυθρός Αστέρας.
Η Παρί ήταν η βασίλισσα στη Μαδρίτη και με μαγικούς Σορτς και Χίφι άλωσε την Ισπανία (81-73) και πήρε την 7η θέση, στέλνοντας πολύ πιθανόν τους Μαδριλένους στον δρόμο του Ολυμπιακού. Κόντρα στη Φενέρμπαχτσε η ομάδα του Τιάγκο Σπλίτερ.
Ο Παναθηναϊκός αποφάσισε να ικανοποιήσει το αίτημα των οπαδών του για ακόμη περισσότερα διαρκείας, καθώς αναμένεται να διαθέσει 15.000 για την επόμενη σεζόν!