Ολυμπιακοί αγώνες: Η πλεύση της Κυπριακής αποστολής στον Σηκουάνα (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ)
Η κυπριακή αποστολή στην τελετή έναρξης στο Παρίσι.
Ακολουθήστε μας στο Google news
Λένε λοιπόν ότι "ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο και η Ζαντάρ το μπάσκετ". Και αν έπρεπε να προσωποποιήσουμε το άθλημα στη μικρή αυτή χώρα της Βαλκανικής τότε σίγουρα αυτό θα είχε τη μορφή του Κρέζιμιρ Τσόσιτς που γεννήθηκε στις 26 Νοεμβρίου του 1948 στο Ζάγκρεμπ. Μπορεί ο Ντράζεν να ήταν ο "Μότσαρτ", το παιδί θαύμα του τότε γιουγκοσλαβικού μπάσκετ, ο Τσόσιτς όμως ήταν σίγουρα ο "Μπετόβεν". Γιατί όπως ο μεγάλος Γερμανός συνθέτης πρωτοπόρησε στη μουσική το ίδιο ακριβώς έπραξε και ο αλησμόνητος Κρέζο, δείχνοντας πως πρέπει να παίζεται η θέση του σέντερ, την εποχή της κυριαρχίας των ζωντανών ογκόλιθων στα ευρωπαϊκά γήπεδα.
Κατά έναν περίεργο λόγο η καριέρα του Τσόσιτς ήταν γεμάτη από το γαλάζιο χρώμα. Ζαντάρ, το Πανεπιστήμιο του Μπρίγκαμ Γιάνγκ και η εθνική Γιουγκοσλαβίας είχαν ως βασικές εμφανίσεις τις γαλάζιες φανέλες. Με μια τέτοια φανέλα στις 28 Νοεμβρίου 1964 ο 16χρονος Κρέζιμιρ έκανε ντεμπούτο στην πρώτη κατηγορία του γιουγκοσλαβικού πρωταθλήματος. Η Ζαντάρ ήταν μία καλή ομάδα αλλά με την προσθήκη του Τσόσιτς έγιναν πρωταθλητές. Επιτέλους ο σπουδαίος γκαρντ της εποχής, ο Γιόζιπ "Πίνο) Τζέρτζα είχε βρει έναν άξιο συμπαραστάτη.
Ο πρώτος τίτλος ήρθε το 1965 και θα ακολουθούσαν άλλοι δύο το 67 και το 68. Το 1967 θα έρθει και η κλήση για την εθνική στο πλευρό του Ραντιβόϊ Κόρατς. Οι Πλάβι, που είναι η ανερχόμενη δύναμη του παγκόσμιου μπάσκετ θα πάρουν το αργυρό μετάλλιο στο Μουντομπάσκετ της Ουρουγουάης τον Ιούνιο, αλλά στο Ευρωμπάσκετ της ίδιας χρονιάς τον Οκτώβριο (τα παράξενα της FIBA) θα καταλάβουν μόλις την 9η θέση.
Την επόμενη χρονιά ο Τσόσιτς θα κάνει μαγικά πράγματα στο γιουγκοσλαβικό πρωτάθλημα. Με 22 πόντους και 12 ριμπάουντ μέσο όρο θα δώσει ξανά τον τίτλο στη Ζαντάρ και θα είναι ο κύριος λόγος που το νέο γήπεδο της ομάδας, το Jazine θα χτιστεί στον χρόνο ρεκόρ των 70 ημερών. Όλη η πόλη ήθελε να απολαύσει τον υπέροχο Κρέζο. Δεν έμελλε όμως να έχουν για πολύ αυτή τη χαρά. Το 1968 ο Τσόσιτς σε ένα ματς της Μικτής Ευρώπης θα συναντηθεί με το μεγάλο αστέρι των Φινλανδών, τον Βίκο Βάινιου που θα τον προσκαλέσει να ενταχθεί στην κολλεγιακή ομάδα των Μορμόνων του Μπρίγκαμ Γιάνγκ. Ο Κρέζο δε θα δεχθεί αμέσως -υπήρχαν άλλωστε και προβλήματα διαδικαστικού χαρακτήρα- αλλά θα το κρατήσει στο πίσω μέρος του μυαλού του και θα παίξει με τους Πλάβι στο Ολυμπιακό τουρνουά του 1968. Στο ματς με τους Αμερικανούς θα σταθεί επάξια απέναντι στο μεγάλο αστέρι τους, τον Σπένσερ Χέϊγουντ δείχνοντας ότι μπορεί να ανταγωνιστεί τους αθλητικούς Αμερικανούς με το πολυδιάστατο παιχνίδι του. Άλλο ένα αργυρό μετάλλιο προστίθεται στη συλλογή του και η ανάδειξη του στην καλύτερη πεντάδα είναι επιστέγασμα των καλών του εμφανίσεων. Η χρονιά που ακολουθεί, σημαδεύεται από τον τραγικό θάνατο του Κόρατς σε τροχαίο. Οι Γιουγκοσλάβοι θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τη μεγάλη απώλεια και θα φτάσουν ξανά στον τελικό του Ευρωμπάσκετ της Νάπολι αλλά το γνωστό εμπόδιο, οι Σοβιετικοί, θα τους στερήσουν το χρυσό μετάλλιο παρόλο που στον αγώνα του πρώτου γύρου με 20 πόντους του Τσόσιτς υποχρέωσαν την "Αρκούδα" στην πρώτη ήττα της μετά από 14 χρόνια. Με το τέλος του Ευρωπαϊκού και κατόπιν παρέμβασης του Τίτο, ο Κρέζο θα ταξιδέψει στη Γιούτα.
Στα χρόνια του Τσόσιτς οι "Κούγκαρς" καθιερώθηκαν στις καλύτερες ομάδες της χώρας. Ήταν τόσο καλός που για άλλη μία φορά εξαιτίας του το μπάσκετ έγινε τόσο δημοφιλές και η ομάδα του "υποχρεώθηκε" να φτιάξει νέο γήπεδο. Όπως χαρακτηριστικά λεγόταν "Ο Μάριοτ πλήρωσε για το γήπεδο, ο Τσόσιτς το γέμισε". Στα τέσσερα χρόνια της παρουσίας του στην πολιτεία των Μορμόνων, ο Κρέζιμιρ ενίσχυσε το ήδη πολύ τεχνικό παιχνίδι του με νέες κινήσεις. Δεν ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που έπαιξε στο ΝCAA αλλά ήταν σίγουρα ο πρώτος με τέτοια επίδραση. Ταυτόχρονα ήρθε κοντά και με τη θρησκεία που ίδρυσε ο Τζόσεφ Σμίθ με συνέπεια να την ασπαστεί και να γίνει ένθερμος υποστηρικτής της. Όταν το 1973 ολοκλήρωσε την κολλεγιακή του καριέρα, το ταμείο έγραφε 19 πόντους και 11 ριμπάουντ μέσο όρο καθώς και την τιμή να είναι ο πρώτος Ευρωπαίος που ονομάστηκε All American. Και πιστέψτε με αυτό δεν ήταν καθόλου εύκολο εκείνη την εποχή. Εντυπωσιασμένοι από τις εμφανίσεις του, δύο φορές οι ομάδες του ΝΒΑ θα τον επιλέξουν στο ντραφτ, σε χαμηλά νούμερα είναι η αλήθεια, η εποχή δεν ήτανε και η κατάλληλη ώστε οι Αμερικανοί θα εμπιστευθούν έναν Ευρωπαίο έστω και με εν μέρει αμερικανική παιδεία και έτσι, πρώτα οι Μπλέϊζερς το 1972 με το νούμερο 144 και κατόπιν οι Λέϊκερς την επόμενη χρονιά με την 84η επιλογή, του έδωσαν μία ευκαιρία για παραμονή στις ΗΠΑ και ένταξη στο ΝΒΑ αλλά τα γνωστά προβλήματα με τον ερασιτεχνισμό και τη FIBA απέτρεψαν τον Κρέζο από αυτό το τεράστιο βήμα στην καριέρα του. Άλλωστε το να αγωνίζεται με την εθνική ομάδα ήταν για αυτόν η ύψιστη τιμή. Πιστός στρατιώτης, δεν αρνήθηκε ποτέ την ένταξη του σε αυτήν.
Έτσι, ήταν εξέχον μέλος και από τα βασικά στελέχη της ανόδου των Πλάβι στο μπασκετικό Έβερεστ. Η ανάβαση ξεκίνησε στη Λιουμπλιάνα και το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1970. H ομάδα που είχε ως στόχο την κατάκτηση του Μουντομπάσκετ, τα κατάφερε αφού εκμεταλλεύθηκε την έδρα, το περίεργο σύστημα διεξαγωγής και κυρίως τον Τσόσιτς που στον κρίσιμο αγώνα με την ομάδα των ΗΠΑ που ουσιαστικά εξασφάλισε το χρυσό μετάλλιο υπερίσχυσε του μετέπειτα μέλους του Hall of Fame Μπιλ Γουόλτον. Παραδόξως ενώ κατέκτησαν τον κόσμο, δεν είχαν καταφέρει ακόμα να κάνουν το ίδιο και στην Ευρώπη. Η αρχή δεν θα γινόταν ούτε το 1971 εκεί που ο Κρέζιμιρ θα προσέθετε άλλο ένα ασημένιο μετάλλιο δίπλα στο βραβείο του ΜVP αλλά η ώρα τους θα έρθει το 1973. Οι χρυσοί Ολυμπιονίκες του Μονάχου Σοβιετικοί θα πέσουν θύμα μεγάλης έκπληξης στον ημιτελικό με τους Ισπανούς και θα αποκλειστούν από τον τελικό μετά από οχτώ συνεχόμενα Ευρωμπάσκετ. Οι " Υπέροχοι Πέντε" των Γιουγκοσλάβων (Τσόσιτς, Κιτσάνοβιτς, Σλάβνιτς, Ντελίμπασιτς, Νταλιπάγκιτς) θα ανεβάσουν την πατρίδα τους στο πρώτο σκαλί του βάθρου και θα θέσουν τις βάσεις για τη "Χρυσή Δεκαετία". Ο Κρέζο που έχει πια επαναπατριστεί μετά το πέρασμα του από την Αμερική, είναι ο συνδετικός κρίκος της προηγούμενης γενιάς και της επόμενης. Κάθε μεγάλη επιτυχία των Πλάβι έχει αυτόν ως σημείο αναφοράς.
Τα δύο back to back χρυσά σε Ευρωμπάσκετ (1975 και 1977), το ασημένιο στο Μουντομπάσκετ του 1974 και το χρυσό σε αυτό του 1978 και η δεύτερη θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1976 βρίσκουν τον Τσόσιτς αρχηγό και φύσιν ηγέτη της Γιουγκοσλαβίας.
Δεν παραλείπει όμως να βοηθήσει και τη μεγάλη του αγάπη, τη Ζαντάρ που τα χρόνια της απουσίας του πάλευε να αποφύγει τον υποβιβασμό.
Με την επιστροφή του η ομάδα θα κατακτήσει ξανά το πρωτάθλημα και θα το επαναλάβει δύο χρόνια αργότερα. Η εξάρτηση της από τον Τσόσιτς ήταν τόσο μεγάλη που την περίοδο που ο Κρέζο υπηρετούσε την υποχρεωτική θητεία στον Γιουγκοσλαβικό Στρατό, φλέρταρε ξανά με την επικίνδυνη ζώνη. Θα του χορηγούνται ειδικές άδειες για να μπορέσει να σώσει ξανά την -αγαπημένη ομάδα του Τίτο- Ζαντάρ. Θα παίξει δύο ακόμα χρόνια στη Γιουγκοσλαβία φορώντας τη φανέλα της Ολύμπια Λιουμπλιάνα με τον διπλό ρόλο του παίχτη - προπονητή και το 1978 στην ηλικία των 30 θα φύγει για την Ιταλία κάνοντας χρήση του δικαιώματος των Γιουγκοσλάβων αθλητών να παίξουν στο εξωτερικό αφού έχουν συμπληρώσει τα 28 τους χρόνια. Η Βίρτους Μπολόνια θα είναι η τυχερή ομάδα που θα απολαύσει τον καλύτερο ψηλό της Ευρώπης για τις επόμενες δύο σεζόν. Με τη λήξη του συμβολαίου του και αφού κατακτήσει με τη Γιουγκοσλαβία το χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο στη Μόσχα, θα επιστρέψει στην πατρίδα για την Τσιμπόνα. Το 1981 θα χάσει το πρωτάθλημα στην ισοβαθμία από την Παρτιζάν και στο Ευρωμπάσκετ θα κατακτήσει το τελευταίο μετάλλιο με τους Πλάβι που σαν το πρώτο του, έμελλε να είναι αργυρό.
Την επόμενη χρονιά η Τσιμπόνα θα αναδειχθεί πρωταθλήτρια Γιουγκοσλαβίας και Κυπελλούχος Ευρώπης αλλά ο ίδιος θα απουσιάζει από το Μουντομπάσκετ της Κολομβίας λόγω τραυματισμού. Πλησιάζει προς τη δύση της καριέρας του και οι τίτλοι τέλους θα πέσουν αμέσως μετά το αποτυχημένο Ευρωμπάσκετ της Γαλλίας και την 7η θέση για τους Γιουγκοσλάβους.
Δε μπορεί να μείνει μακριά από το μπάσκετ και αναλαμβάνει να προπονήσει τη νεανική Γιουγκοπλάστικα. Στα δύο χρόνια της παραμονής του στο Σπλίτ θα καταφέρει να σώσει τους "Zuti" από τον υποβιβασμό αλλά θα είναι και αυτός που θα εισηγηθεί την προώθηση στην πρώτη ομάδα δύο πιτσιρικάδων, τον Τόνι Κούκοτς και τον Ντίνο Ράτζα.
Η KSJ θα του αναθέσει το δύσκολο έργο της ανανέωσης της εθνικής. Ο Κρέζο θα αποσύρει σταδιακά τους βετεράνους και θα χρίσει ηγέτη τον Ντράζεν ενώ ταυτόχρονα θα εμπιστευθεί παίχτες από την Ελπίδων όπως ο Ντίβατς, ο Τζόρτζεβιτς και τα δικά του παιδιά Κούκοτς και Ράτζα. Η απειρία του Βλάντε και η εκτέλεση από Σαμπόνις και Βάλτερς θα του κόψουν τον δρόμο προς τον τελικό το 1986 ενώ το 87 θα πέσει θύμα της εκπληκτικής Γαλανόλευκης. Αμέσως μετά θα παραδώσει τα κλειδιά στον Ίβκοβιτς και ο ίδιος θα μετακομίσει ξανά στα γνώριμα λημέρια της Μπολόνια χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.
Το 1988 ο δρόμος του θα διασταυρωθεί ξανά με αυτόν της ΑΕΚ. Και γράφω ξανά γιατί οι δύο τους γνωρίστηκαν 22 χρόνια πριν, δίνοντας μάχες για την πρόκριση στο ξεχασμένο στα κιτάπια της ιστορίας Φάιναλ Φορ της Μπολόνια. Ο Κρέζο ήρθε στον Δικέφαλο και έπεσε στα νύχια του Μάκη Ψωμιάδη. Ο "Big Mak" ως απόλυτος άρχοντας του τμήματος μπάσκετ έκανε ό,τι ήθελε. Πλήρωνε όποτε ήθελε -ακόμα και με μπανάνες- και άφησε την ΑΕΚ χρωστώντας σε όποιον μιλούσε ελληνικά, αγγλικά και όλες τις γλώσσες του κόσμου. Ο Τσόσιτς προσπάθησε σε αυτό το περιβάλλον να κάνει τη δουλειά του όσο καλύτερα μπορούσε, οι παίχτες του Δικεφάλου εκείνης της εποχής μιλούν για αυτόν με τα καλύτερα λόγια, ενώ ο Φώτης Κατσικάρης μνημονεύει πάντα τον Κροάτη για τον τρόπο που επηρέασε την προπονητική του φιλοσοφία. Η ΑΕΚ έπαιξε όμορφο μπάσκετ επί θητείας Τσόσιτς αλλά πόσο να αντέξει και αυτός τα καμώματα του "Αγαπούλα"; Θα φύγει από την ομάδα σαν κυνηγημένος και χαρακτηρισμένος ως "μιζαδόρος" από τον Ψωμιάδη.
Η ηθική και η αγνότητα του χαρακτήρα του δεν τον αφήνουν να πει κακή κουβέντα για την ομάδα και όχι μόνο αυτό αλλά δείχνοντας ότι δεν είχε καμία κακία μέσα του, θα προτείνει στην ΑΕΚ την απόκτηση του Ντέγιαν Μποντιρόγκα αλλά εκείνη την εποχή δεν υπήρχε ούτε μαντήλι να κλάψουν στην Ένωση και ο "Μποντ" θα καταλήξει στην Ιταλία.
Ο Δικέφαλος ήταν το κύκνειο άσμα της βραχύβιας προπονητικής του καριέρας. Όταν η Κροατία έγινε ανεξάρτητη χώρα, τιμήθηκε με μία θέση στην πρεσβεία της Ουάσιγκτον. Ήταν όμως πολύ αργά για τον Κρέζο. Χτυπημένος από ένα είδος καρκίνου του αίματος (Non - Hodgkin Lymphoma) θα μονομαχήσει για δύο χρόνια με τον ανίκητο, αλλά η μεγάλη του καρδιά σταμάτησε να χτυπά για πάντα στις 25 Μαΐου 1995.
Ήταν μόλις 46 χρονών. Η Κροατία που δύο χρόνια νωρίτερα θρηνούσε για τον Ντράζεν, έκλαιγε ξανά. Αλλά και όλη η Ευρώπη και οι ΗΠΑ τίμησαν τον μπασκετμπολίστα, προπονητή και άνθρωπο Τσόσιτς.
Είναι παράξενο αλλά όσοι θυμούνται τον Κρέζιμιρ, τονίζουν πρώτα από όλα την ποιότητα του χαρακτήρα του. Το ήθος του ξεχώριζε από την εποχή που ήταν ακόμα ενεργός σαν παίχτης. Και τι παίχτης ήταν; Αδικημένος. Από τα τότε μπασκετικά στερεότυπα που όριζαν ότι με το ύψος του (2.11) έπρεπε να παίξει κοντά στο καλάθι. Αν ο Κρέζο είχε γεννηθεί 20 χρόνια αργότερα θα ήταν ο Ντίρκ της εποχής. Ντελικάτος, με δαντελένια πλαστικότητα, πανέξυπνος κοντά στο καλάθι (ο πρώτος Ευρωπαίος που έκανε sky hook και με τα δύο χέρια) και ο πιο "γλυκός" καρπός που εμφανίστηκε ποτέ σε μπασκετμπολίστα του ύψους του (τουλάχιστον μέχρι τον Νοβίτσκι).
Ηγέτης στα καλύτερα χρόνια των Πλάβι, ένωσε τρεις δεκαετίες γεμάτες διακρίσεις για τους Γιουγκοσλάβους. Με 14 μετάλλια όλων των αποχρώσεων σε μεγάλες διοργανώσεις, είναι δεύτερος στη σχετική λίστα πίσω μόνο από τον Μπέλοφ. Ως προπονητής ο απολογισμός του ήταν δύο χάλκινα το 86 και το 87. Ίσως αν άντεχε περισσότερο την πίεση του πάγκου να είχε στο παλμαρέ και άλλα μετάλλια.
Αλλά η μοίρα είχε διαφορετικά σχέδια. Ο μπασκετικός Παράδεισος άνοιξε τις πύλες του και ο Τσόσιτς τις διέβη εν μέσω τιμών. Τι και αν έφυγε νωρίς; Βιαζόταν γιατί ήξερε ότι τον περίμεναν. Ο Ραντιβόϊ Κόρατς και ο "Μότσαρτ" ήταν ήδη εκεί. Δε θα μπορούσε να λείπει αυτός, που γεννήθηκε για να γίνει μεγάλος...