Κάθε ομάδα που κατακτά έναν τίτλο μένει στην ιστορία. Όμως υπάρχουν και αυτές που θάμπωσαν με το μπάσκετ τους, αλλά και αυτές που επέβαλαν την κυριαρχία τους για ένα ευσεβές διάστημα, δημιουργώντας μια τρόπον τινά δυναστεία. Ας δούμε τις καλύτερες ομάδες στην ιστορία των Final 4 της Ευρωλίγκας. Στη λίστα περιλαμβάνονται από την Γιουγκοπλάστικα μέχρι την Εφές, αλλά ενδιάμεσα τον Παναθηναϊκό και τον Ολυμπιακό που έχουν αφήσει το δικό τους αποτύπωμα στον θεσμό.
Γιουγκοπλάστικα 1989-91: Τι να πρωτοπείς και τι να πρωτογράψεις… Αποτελεί την πρώτη δυναστεία στην ιστορία των Final Four και μία από τις πλέον ταλαντούχες ομάδες στα χρονικά. Με τον Μπόζινταρ Μάλκοβιτς (τις δύο πρώτες σεζόν) και τον Ζέλικο Παβλίσεβιτς (την τρίτη χρονιά) στον πάγκο, με ηγέτες τους Τόνι Κούκοτς και Ντίνο Ράτζα και άξιους συμπαραστάτες τους Ζόραν Σάβιτς, Βέλιμιρ Περάσοβιτς, Ντούσκο Ιβάνοβιτς και Ζαν Τάμπακ, παρέσυρε τα πάντα στο διάβα της και κατέκτησε τρία διαδοχικά τρόπαια στη διοργάνωση. Το 1989 υπέταξε Μπαρτσελόνα (στον ημιτελικό) και Μακάμπι Τελ Αβίβ (στον τελικό), το 1990 ήταν η σειρά των Λιμόζ (στον ημιτελικό) και Μπαρτσελόνα (στον τελικό), ενώ το 1991 ως ΠΟΠ 84 λύγισε Σκαβολίνι (στον ημιτελικό) και Μπαρτσελόνα (στον τελικό). Κάπως έτσι έγινε η πρώτη (και μοναδική μέχρι σήμερα) ομάδα στην ιστορία των Final Four που κάνει το three-peat! Ακολούθησε η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και κάπου εκεί ολοκληρώθηκε η παραμυθένια πορεία των παιδιών από το Σπλιτ.
Ζαλγκίρις 1999: Σε μια δεκαετία όπου κατά κύριο λόγο κυριαρχούσαν οι σκληρές άμυνες (σ.σ. είναι χαρακτηριστικό ότι οι τελικοί του 1993, του 1994 και του 1998 κρίθηκαν κάτω από τους 60 πόντους) και το ατομικό (και κατ’ επέκταση επιθετικό) ταλέντο ερχόταν σε δεύτερη μοίρα, εμφανίστηκε μια παρέα από το Κάουνας, όπου έδωσε μια διαφορετική οπτική. Με τον Γιόνας Καζλάουσκας στο «τιμόνι» και μια «αμερικανική» λογική στο παιχνίδι της, η Ζαλγκίρις έφτασε στο παρθενικό τρόπαιο της ιστορίας της στο Final Four του Μονάχου. Τάιους Έντνι, Άντονι Μπόουι, Σαούλιους Στομπέργκας και Γίρι Ζίντεκ έπαιζαν σε μια… ταχύτητα πάνω από τους υπόλοιπους, πρόσφεραν πλούσιο θέαμα και χάρισαν στους Λιθουανούς την «κούπα» αφού καθάρισαν Ολυμπιακό (87-71 στον ημιτελικό) και Κίντερ Μπολόνια (82-74 στον τελικό).
Μακάμπι Τελ Αβίβ 2004-05: Η απόλυτη κυρίαρχος εκείνης της διετίας. Με ένα πλουσιότατο και πληρέστατο ρόστερ, δεν άφησε περιθώρια αμφισβήτησης στους αντιπάλους της. Σαρούνας Γιασικεβίτσιους, Άντονι Πάρκερ, Ταλ Μπερνστάιν, Ματσέο Μπαστόν και Νίκολα Βούισιτς δημιούργησαν ένα υπερηχητικό σύνολο καθοδηγούμενο από τον Πίνι Γκέρσον. Το 2004 στο Final Four που διεξήχθη στο γήπεδό της, «ράπισε» ΤΣΣΚΑ Μόσχας (93-85 στον ημιτελικό) και Σκίπερ Μπολόνια (118-74 στον τελικό), καταγράφοντας μια σειρά από ρεκόρ με τη διαφορά και την επιθετική επίδοσή της στον τελικό. Έναν χρόνο μετά έκανε το ριπίτ στη Μόσχα, όπου λύγισε τον Παναθηναϊκό (91-82 στον ημιτελικό) και την Μπασκόνια (90-78 στον τελικό).
ΤΣΣΚΑ Μόσχας 2006-09: Η αποκαθήλωση της προαναφερθείσας Μακάμπι Τελ Αβίβ ήρθε… εκ Ρωσίας. Ο Έτορε Μεσίνα στον πάγκο και οι Θοδωρής Παπαλουκάς, Τζέι Αρ Χόλντεν, Τρέιαν Λάνγκτον και Ματίας Σμόντις (συνεπικουρούμενοι από τους Άντερσεν και Σισκάουσκας το 2008) στο παρκέ, οδήγησαν την «ομάδα του στρατού» σε 2 τρόπαια και σε 4 συνεχόμενους τελικούς, που αποτελεί επίδοση-ρεκόρ στην ιστορία των Final Four. Στην Πράγα το 2006, η ΤΣΣΚΑ Μόσχας καθάρισε την Μπαρτσελόνα (84-75 στον ημιτελικό) και τη Μακάμπι Τελ Αβίβ (73-69 στον τελικό) για να φτάσει στο 5ο τρόπαιο της ιστορίας της στη διοργάνωση και πρώτο από το 1971! Δύο χρόνια μετά στη Μαδρίτη, προσπέρασε την Μπασκόνια στον ημιτελικό (83-79) για να φτάσει στον τελικό, όπου έφτασε στη νίκη επί της Μακάμπι (91-77) με πολύ καλό δεύτερο ημίχρονο. Κακός δαίμονας των Ρώσων σε αυτό το διάστημα ο Παναθηναϊκός…
Παναθηναϊκός 2007-11: Το «τριφύλλι» αναζητούσε την επιστροφή στον θρόνο και με τον Ζέλικο Ομπράντοβιτς να το καθοδηγεί μαεστρικά, πήρε 3 τρόπαια σε μια πενταετία χτίζοντας μια μικρή δυναστεία και μεγαλώνοντας ακόμα περισσότερο τον «μύθο» του. Όλα ξεκίνησαν το 2007, όταν και εκμεταλλεύτηκε δεόντως το γεγονός πως το Final Four διεξαγόταν στο γήπεδό του: με 20.000 φιλάθλους στο πλευρό του και μπροστάρηδες τους Διαμαντίδη, Σισκάουσκας και Μπατίστ, υπέταξε Τάου Κεράμικα (67-53 στον ημιτελικό) και ΤΣΣΚΑ Μόσχας (93-91 στον τελικό). Το 2009 στο πλέον απαιτητικό και πλούσιο Final Four της ιστορίας, έραψε το 5ο αστέρι του στο Βερολίνο έχοντας μία από τις πληρέστερες ομάδες στα χρονικά. Η νίκη επί του Ολυμπιακού στον ημιτελικό-θρίλερ (84-82) χάρισε στους «πράσινους» το εισιτήριο για τον τελικό, όπου πραγματοποίησε ένα μυθικό πρώτο ημίχρονο, αλλά είδε την ΤΣΣΚΑ Μόσχας να πλησιάζει σε απόσταση βολής: το άστοχο σουτ του Σισκάουσκας χάρισε την 6η «κούπα» στον Παναθηναϊκό και προκάλεσε ντελίριο ενθουσιασμού στις τάξεις των φιλάθλων του. Το 2011 στη Βαρκελώνη, ήταν το Final Four του Διαμαντίδη, με τον 3D να καθοδηγεί μαεστρικά το «τριφύλλι» στο τρόπαιο, αφού επιβλήθηκε της Σιένα (77-69 στον ημιτελικό) και της Μακάμπι (78-70 στον τελικό).
Ολυμπιακός 2012-13: Την κυριαρχία του Παναθηναϊκού διαδέχθηκε η «χρυσή» διετία του αιώνιου αντιπάλου. Το 2012 στην Κωνσταντινούπολη υπό τις οδηγίες του συγχωρεμένου Ντούσαν Ίβκοβιτς, επέστρεψε στην κορυφή μετά από 15 χρόνια, αφού επιβλήθηκε 68-64 της Μπαρτσελόνα στον ημιτελικό και στον τελικό πέτυχε την πλέον επική ανατροπή στην ιστορία των τελικών: από το -19 προς το τέλος της 3ης περιόδου στο +1 (62-61) με το buzzer beater πεταχτάρι του Πρίντεζη. Την αμέσως επόμενη σεζόν, οι «ερυθρόλευκοι» άλλαξαν προπονητή (με τον Γιώργο Μπαρτζώκα πλέον στον πάγκο), ωστόσο διατήρησαν τα σκήπτρα τους. Με τον Βασίλη Σπανούλη, τον Έισι Λο και Κάιλ Χάινς να πραγματοποιούν εξαιρετικές εμφανίσεις, ο Ολυμπιακός ξεπάστρεψε την ΤΣΣΚΑ Μόσχας στον ημιτελικό (69-52) κι έριξε κατοστάρα στη Ρεάλ Μαδρίτης στον τελικό (100-88), παρότι βρέθηκε να χάνει με 17 πόντους στο πρώτο δεκάλεπτο (10-27)!
Ρεάλ Μαδρίτης 2018:H «βασίλισσα» κατέκτησε το δεύτερο τρόπαιό της σε μια τετραετία (είχε προηγηθεί το 2015). Με ένα πληρέστατο ρόστερ στο οποίο ξεχώριζε ο Λούκα Ντόντσιτς, που μόλις είχε… ενηλικιωθεί, η Ρεάλ έφτασε στον μαγικό αριθμό «10», όσον αφορά τις «κούπες» στην κορυφαία ευρωπαϊκή διοργάνωση. Ο Σλοβένος γκαρντ στις τελευταίες παραστάσεις του στα ευρωπαϊκά παρκέ οδήγησε τις «μερένγκες», έχοντας άξιους συμπαραστάτες τον Σέρχιο Γιουλ, τον Γκουστάβο Αγιόν και τον Τρε Τόμπκινς. Στον ημιτελικό, η ομάδα του Λάσο επικράτησε 92-83 της ΤΣΣΚΑ Μόσχας και στον τελικό καθάρισε τη Φενέρμπαχτσε του Ομπράντοβιτς (85-80), με τον Φαμπιάν Κοζέρ να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα, αφού πέτυχε 17 πόντους.
Εφές 2019-2022: Από… φτωχός συγγενής της διοργάνωσης, η Εφές μετατράπηκε τα τελευταία χρόνια σε υπερδύναμη. Το μαγικό δίδυμο στα γκαρντ, Σέιν Λάρκιν και Βασίλιε Μίσιτς, άρχισε να σμπαραλιάζει τις αντίπαλες άμυνες από τη σεζόν 2018-19, ωστόσο οι Τούρκοι λύγισαν στον τελικό από την ΤΣΣΚΑ Μόσχας (83-91). Ακολούθησε η σεζόν του… κορωνοϊού, όπου η ομάδα του Αταμάν έδειχνε αχτύπητη και το απόλυτο φαβορί για το τρόπαιο. Το 2021 μετά από κόπους και ιδρώτες ετών, η Εφές κατέκτησε στο «ψυχρό» -λόγω απουσίας φιλάθλων- Final Four της Κολωνίας, την παρθενική «κούπα» της ιστορίας της στη διοργάνωση. Οι δύο πυραυλοκίνητοι γκαρντ προσέφεραν ουσία και θέαμα, χρίζοντας τη συγκεκριμένη ομάδα ως μία από τις καλύτερες στα χρονικά των Final Four. Η… αρχή έγινε με το 89-86 επί της ΤΣΣΚΑ Μόσχας στον ημιτελικό για να ακολουθήσει το 86-81 επί της Μπαρτσελόνα στον δραματικό τελικό. Το back-to-back ήρθε το 2022 στο Βελιγράδι, με το τρίποντο-μαχαιριά του Βασίλιε Μίτσιτς στον ημιτελικό απέναντι στον Ολυμπιακό (77-74) και το 58-57 στον τελικό κόντρα στη Ρεάλ.
