Το πυρηνικό ατύχημα συνέβη στις 26 Απριλίου 1986, στον αντιδραστήρα Νο. 4 του Πυρηνικού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας του Τσερνόμπιλ της Σοβιετικής Ένωσης, ο οποίος σήμερα βρίσκεται σε εδάφη της Ουκρανίας στην εγκαταλελειμμένη πλέον κωμόπολη Πρυπιάτ. Το ατύχημα ήταν της τάξης του μέγιστου προβλεπόμενου ατυχήματος στην Διεθνή Κλίμακα Πυρηνικών Γεγονότων, διατάραξε σοβαρότατα τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν στις γύρω περιοχές και είχε σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία.
Από το ατύχημα πέθαναν επιτόπου δυο από τους εργάτες του σταθμού. Μέσα σε τέσσερις μήνες, από τη ραδιενέργεια και από εγκαύματα λόγω της θερμότητας, πέθαναν 28 πυροσβέστες που έσπευσαν στο χώρο του ατυχήματος και διαπιστώθηκαν 19 επιπλέον θάνατοι ως το 2004.
Επιπλέον, υπολογίζεται ότι επηρεάστηκε η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων εξαιτίας της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια. Οι ποσοστιαίες αυξήσεις των καρκίνων ήταν άνω του 15% στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν, με χιλιάδες θανάτους από καρκίνο και λευχαιμία να συνδέονται με το ατύχημα.
Η Οξάνα είναι ένα από τα «μωρά του Τσερνόμπιλ». Γεννήθηκε τρία χρόνια μετά το ατύχημα στο εργοστάσιο, στις 19 Ιουνίου 1989, αλλά η μητέρα της είχε εκτεθεί στη ραδιενέργεια. Έτσι, η Οξάνα ήρθε στη ζωή με σοβαρές δυσμορφίες που προκλήθηκαν από τη ραδιενέργεια: δεν είχε όλα τα οστά στην κνήμη, έπασχε από κνημική ημιμέλεια (διαφορετικό μήκος ποδιών), τα δάχτυλα των χεριών της ήταν ενωμένα, δεν είχε αντίχειρες, της έλειπε ένα νεφρό και είχε έξι δάχτυλα σε κάθε πόδι...
Οι βιολογικοί γονείς της την εγκατέλειψαν σε ένα ορφανοτροφείο. Μέχρι τα επτά της πήγαινε από ίδρυμα σε ίδρυμα περιμένοντας ότι θα βρεθούν άνθρωποι, οι οποίοι θα αδιαφορούσαν για τα σοβαρά προβλήματα υγείας της και θα την υιοθετούσαν.
Ήταν μια Αμερικανίδα καθηγήτρια, η Γκέι Μάστερς, αυτή που θα έδινε την ευκαιρία σε αυτό το θύμα του Τσερνόμπιλ όχι απλά να ζήσει μια φυσιολογική ζωή, αλλά να πετύχει σπουδαία πράγματα.
Επί δύο χρόνια η Μάστερς προσπαθούσε να ξεπεράσει κάθε γραφειοκρατική διαδικασία και να υιοθετήσει την Οξάνα. Τελικά την πήρε μαζί της στις ΗΠΑ και εκεί έπρεπε πρώτα να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που είχε.
Υποβλήθηκε σε πέντε χειρουργεία και οι γιατροί ακρωτηρίασαν τα κάτω άκρα. Ήταν η μοναδική λύση για να έχει καλύτερη ποιότητα ζωής.
Στα 13 της άρχισε να ασχολείται με τον αθλητισμό, πρώτα με την κωπηλασία, μετά με την ποδηλασία και τελικά με το σκι. Σχεδόν από την αρχή διακρίθηκε και πήρε μέρος στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι (2014), του Ρίο (2016) και της Πυονγκτσανγκ (2018), όπου κατέκτησε πέντε μετάλλια (δύο χρυσά και ένα χάλκινο στο cross country ski, δύο ασημένια στο biathlon).
Και πήγε και στο Τόκιο στα 32 της. Εκεί όπου κατέκτησε άλλο ένα χρυσό μετάλλιο στην ποδηλασία κι έτσι τώρα αυτό το κορίτσι που έκανε ένα τόσο δύσκολο κι επίπονο ταξίδι ζωής είναι τώρα Ολυμπιονίκης και σε θερινούς, αλλά και σε χειμερινούς Αγώνες.
«Είναι πραγματικό απίθανο ακόμα και το γεγονός ότι ζω. Και είμαι τόσο τυχερή που κατάφερα να κάνω πραγματικότητα τα όνειρά μου. Δεν κυνηγώ τα μετάλλια, κυνηγώ τα όνειρά μου, αυτά που έκανα όταν ήμουν μικρή, τότε που με κοίταζαν και έλεγαν ότι δεν θα μπορέσω να κάνω τίποτα στη ζωή μου.
«Ίσως καταφέρω να βοηθήσω άλλα αγόρια και κορίτσια, που βρίσκονται μόνα τους σε ορφανοτροφεία, να δουν ότι οι πληγές και του σώματος και της ψυχής μπορούν να γιατρευτούν. Είναι δύναμη αυτό που σου δίνει ο αθλητισμός. Εκεί βρήκα όλα όσα ήθελα. Μου άλλαξε τη ζωή» λέει.
«Δεν βγαίναμε έξω και μας έλεγαν να έχουμε κλειστά τα παράθυρα. Ήταν μια φρίκη» απαντάει όταν την ρωτούν για αυτά που θυμάται από τα πρώτα χρόνια της ζωής της πίσω στο μέρος που γεννήθηκε.
Αυτό που έγινε η Οξάνα είναι αποτέλεσμα του ατυχήματος που σημάδεψε τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων. Κάποιοι δεν είχαν τη δύναμη να ξεπεράσουν τα προβλήματα που τους προκάλεσε η έκρηξη στο Τσερνόμπιλ. Η Οξάνα βρήκε την ευκαιρία για ζωή πολύ μακριά από έναν τόπο θανάτου.
